email:
Radiolog zabiegowy
Krzysztof Pyra
Dr hab. n. med.
Zakład Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii
SPSK4 Lubelskiego Uniwersytetu Medycznego
ul. Jaczewskiego 8, 20-954 LUBLIN
tel:
WWW.KRZYSZTOFPYRA.PL
IMPLEMENTATION AND DESIGN: FRENCH TOAST
ALL RIGHTS RESERVED - 2021 KRZYSZTOFPYRA.PL
Naczyniaki są najczęstszymi łagodnymi guzami wątroby, a ich częstość występowania szacuje się na 0,4–20%. Ich patogeneza jest słabo poznana, ale wielu autorów uważa, że są to wady naczyniowe lub zmiany pochodzenia wrodzonego, które powiększają się przez ektazję, ale nie przez hiperplazję lub przerost. Większość naczyniaków krwionośnych jest małych i nie wymaga leczenia, ponieważ nie powodują zagrożeń, ani nie dają objawów. Tylko duże/gigantyczne naczyniaki wątroby, które mogą powodować objawy, wymagają interwencji. Duże naczyniaki mogą pękać i prowadzić do krwotoków.
Embolizacja przeztętnicza jest skuteczną metodą leczenie pacjentów z naczyniakiem jamistym wątroby. Metoda jest mniej inwazyjna niż zabieg chirurgiczny czy radioterapia . Zabieg chirurgiczny, obarczony jest dużym ryzykiem powikłań, powoduje cięższe urazy i wymaga dłuższego czasu rekonwalescencji niż embolizacja. Radioterapia daje dobre efekty w naczyniakach o średnicy mniejszej niż 5 cm, ale w przypadku dużych naczyniaków efekt terapeutyczny jest bardzo ograniczony. Ponadto wielu pacjentów nie toleruje podawanej dużej dawki promieniowania.
Naczyniak składa się z wielu cienkościennych połączonych między sobą zatok naczyniowych o różnych rozmiarach. Błona wewnętrzna zatok jest pokryta niedojrzałym śródbłonkiem prostym, bez warstw mięśniowych i elastycznych. Naczyniaki zaopatrywane są w krew od strony tętnicy wątrobowej i właśnie tą drogą podaje się emulsje lipiodolu (pozwala uwidocznić mieszaninę) i leku – bleomycyna. Emulsja podawana do zatok przez tętnice odżywiające są usuwane powoli, co pozwala pozostać jej w zatokach przez dłuższy czas, czego efektem jest znaczne zmniejszenie naczyniaka i/lub zahamowanie dalszego wzrostu.
Jak diagnozuje się naczyniaki wątroby?
Naczyniaki wątroby są zazwyczaj wykrywane przypadkowo podczas rutynowych badań obrazowych wykonywanych z innych przyczyn. Mniej niż połowa naczyniaków ma jawne objawy kliniczne, na które składają się ból w górnej części brzucha, uczucie masy lub pełności.
Diagnostyka obrazowa naczyniaków obejmuje konwencjonalne USG (USG, B-mode i Doppler), USG z kontrastem (CEUS), tomografię komputerową z kontrastem (CT), rezonans magnetyczny (MRI), angiografię czy też badania scyntygraficzne z użyciem technetu. Badanie ta oferując dobrą swoistość w diagnostyce naczyniaków. Są one stosowane w celu ich różnicowania z innymi guzami naczyniowymi, zmianami łagodnymi (gruczolak) lub złośliwymi (HCC, przerzuty, guzki dysplastyczne).
Naczyniak wątroby - leczenie
Jeśli naczyniak wątroby jest niewielki, leczenie metodami radiologii zabiegowej jest zbędne. W większości przypadków zalecana jest obserwacja w postaci regularnych badań USG jamy brzusznej. W przypadku gdy w kolejnych badaniach naczyniak istotnie zwiększa swoją objętość należy rozważyć leczenie zabiegowe w postaci embolizacji.
Sposób leczenia naczyniaka wątroby zależy od lokalizacji zmiany, jej wielkości oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Najczęściej stosowane są następujące metody:
- operacyjne usunięcie samego guza lub jej wycięcie razem z częścią wątroby, jeśli jest taka techniczna możliwość i jest to bezpieczne,
- embolizacja naczyniaka z wykorzystaniem metod radiologii zabiegowej poprzez wstrzyknięcie do tętnicy zaopatrującej odpowiedniego leku,
- do rzadziej stosowanych sposobów należy radioterapia czy w skrajnych sytuacjach przeszczep wątroby.
Do najczęściej stosowanych sposobów leczenia nas świecie należą metody radiologii zabiegowej, w postaci embolizacji, ze względu na większe bezpieczeństwo i dużą skuteczność.
Czy dieta ma znaczenie w przypadku naczyniaka?
Jak najbardziej, zdrowy sposób odżywiania może pomóc utrzymać wątrobę w dobrej kondycji. Zawsze warto przestrzegać kilku kluczowych zasad dotyczących diety:
- regularne spożywanie owoców i warzyw zapewniają odpowiednią ilość witamin i minerałów,
- organicznie produktów wysoko tłuszczowy i ciężkostrawnych,
- wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie alkoholu i innych używek metabolizowanych przez wątrobę pozwala zmniejszyć obciążenie narządu,
- najlepiej, aby posiłki były świeże i gotowane. Warto zrezygnować z jedzenia późnym wieczorem. Należy pamiętać o piciu dużej ilości wody.
Jakie są zalecenia po zabiegu embolizacji naczyniaka?
Po zabiegu pacjent wraca na oddział gdzie zostaje pod opieką przez 24/48 h. Każda chory reaguje inaczej na zabieg. Niektórzy chorzy zgłaszają niewielki ból w rzucie wątroby, lecz w większości przypadków sam zabieg jak i rekonwalescencja przebiega prawie bezobjawowo – czasami przez kilka dni mogą pojawić się umiarkowane dolegliwości bólowe odczuwane w rzucie wątroby. Wystarczą leki z domowej apteczki aby zmniejszyć te dolegliwości. Większość chorych wznawia aktywność w ciągu kilku dni. W zależności od wielkości naczyniaka u niektórych chorych może być wymagane powtórzenie zabiegu. Zalecam pierwszą kontrolną wizytę u lekarza prowadzącego po około 4/6 tygodniach od zabiegu. Kontrolna wizyta u radiologa zabiegowego i badanie metodą rezonansu magnetycznego po 3 miesiącach.